Scandinavisch dieet beetje dom

Voedingsdeskundige Johannes Brug legt in NRC van 13 juni aan Rinskje Koelewijn uit dat we eigenlijk over moeten op een Nordic dieet, wat ik liever een Scandinavisch dieet noem. De Mediterrane mythe (ook de titel van het artikel, voor wie het zoekt) moet maar eens doorgeprikt: 'Het gaat niet om de ingrediënten, het gaat om het voedingspatroon.' Dat is dan: schijf van vijf, liever kip dan rood vlees, liever olie dan boter, liever volkoren dan wit brood. Kies dan voor een keuken van dichterbij, zoals het Scandinavische. En vervolgens promoot hij een menu vol zalm, koolzaadolie en bessen.

Dom
Net als het onnodige Engels is dit weer een typische, domme Nederlandse redenering. Trondheim is net zo ver als Rome. Een Nederlander moet niet een Mediterraan of een Scandinavisch menu eten, maar een Nederlands. Met het principe van zijn menu (zie onder) is natuurlijk niets mis. Deze ingrediënten gedijen inderdaad beter in noordelijk Europa dan de typische Mediterrane ingrediënten. Maar: je kunt niet het hele jaar bessen eten. Zalm is redelijk goed MSC-goedgekeurd te krijgen, maar komt dan van erg ver. Verder is hij kritisch op zaken zoals wijn, noten en tarwe, maar dat zijn allemaal zaken die van relatief dichtbij kunnen worden ingekocht en langzaam worden vervoerd. Verder pleit hij dus voor vis uit eigen rivier (zalm) of wild uit eigen bos (rendier) en loopt gezondheid en duurzaamheid in zijn verhaal door elkaar. Ik hoef niet te weten hoeveel alcohol gezond is. Overigens kan dit ook aan domme journalisten liggen.

Rationeel
De gedachte achter dit artikel is goed, maar de uitwerking slecht en je denkt al snel: onzin, weg ermee. Hou het simpel en rationeel. Eet van dichtbij, maar blijf wel nadenken. Stand van zaken close cooking lees je hier.

Nordic dieet
koolzaadolie in plaats van olijfolie. Het heeft dezelfde voedingswaarde en kan in Noord-Europa worden verbouwd.

fruit: appels, peren en vooral: bessen. Kruisbessen, bosbessen, aalbessen. Groeien met name in de Scandinavische landen veel. Zou voldoende kunnen zijn om de bevolking aldaar van bessen te kunnen voorzien. Bessen bevatten meer oxidanten en omega-3-vetten dan de topdrie van fruit die nu wordt gegeten in Noord-Europa: appels, peren en sinaasappels. Bessen kunnen daardoor ook deels vlees en vis vervangen.

vis uit eigen zee en rivier: makreel, forel, mosselen, haring, zalm (!). Maar, als alle Noord-Europeanen twee keer per week vis zouden eten, zoals wordt aangeraden, zou er al onvoldoende zijn. Elke dag vis is geen optie. Maar wie genoeg bessen, kool en koolzaadolie eet, kan toe met minder vis.

weinig vlees, en als het toch wordt gegeten, dan wild (rendier, fazant, eend). Het vee loopt in de Scandinavische landen nog in de wei. Het vlees van wei-dieren bevat meer onderhuids vetweefsel en is daardoor gezonder.

tarwe groeit in de noordelijke landen minder goed. De Zuid-Europese granen dus vervangen door rogge, haver en gerst. Groeit in Europa op grote schaal, maar wordt vooral als veevoeder gebruikt.

melkproducten. In tegenstelling tot Zuid-Europeanen hebben Noord-Europeanen (net als de Masaï en de Mongolen) het benodigde enzym om melkproducten te verteren. Halfvolle melkproducten zijn een uitstekende leverancier van eiwitten, en kunnen deels ook vlees en vis vervangen.

groente: alle groenten die in Noord-Europa goed gedijen: dus alle koolsoorten, radijs, waterkers, broccoli, kooprapen, pompoenen.

geen amandelen, maar walnoten en hazelnoten in het seizoen volop te oogsten en goed te bewaren.

alcohol. Dat is een lastige. Er is bewijs dat dagelijks een klein beetje alcohol hart- en vaatziekten zou voorkomen. Maar, het zou ook de kans op borstkanker vergroten. Het is, zegt Johannes Brug, niet nodig om gezond te blijven. Bier of jenever liggen meer voor de hand dan wijn.

Geciteerd uit: Rinskje Koelewijn, 'Mediterrane mythe', NRC Weekblad 6 juni 2010.