De Streepjescodeconsument

Ik twijfel niet meer: weten waar je eten vandaan komt, wordt de trend van 2010 en wat mij betreft het hele aansluitende decennium. De bewuste burger wil niet meer in goed vertrouwen in zijn mond proppen wat er in de schappen ligt. En de techniek om zulke kennis te vergaren, waar je je ook maar bevindt, ís er. Maar hoe gaan we het precies doen?

Het logo dat andere logo's overbodig maakt
Dick Veerman van foodlog.nl pleit samen met Jan Peter van Doorn voor een logo dat andere logo's overbodig gaat maken. Dat werkt zo. Fabrikanten die niets te verbergen hebben zetten alle informatie over hun producten (herkomst, productiewijze, vervoer) in een database. En het publiek weet dat ze op een site naar die informatie kunnen kijken dankzij dat logo, waar de bedenkers wijselijk de details nog even niet van bekend maken. Van Doorn: 'De gebruikelijke logo's doen of een consument hersendood is. Dit nieuwe logo niet. Ik wil het weer leuk maken om op zoek te gaan naar informatie en consumenten zelf te laten bedenken wat ze er van vinden. Natuurlijk maken we het hen niet makkelijker(gemak is zoooo 2009), maar het wordt het tegenovergestelde van 'Ik kies bewusteloos’.

Logo's als logische tussenstap
Sympathiek betoog, maar hun voorstel gaat nooit werken wegens het oeverloze geklets dat er uit voort zal komen en de vrijblijvendheid. En wat ik niet snap: we zijn tegen logo's en dus verzinnen we... en logo!? Bovendien zijn logo's, de gecontroleerde althans zoals EKO, zo gek nog niet. Veerman en Van Doorn hebben gelijk dat ze beperkingen hebben omdat het er zo veel aan het worden zijn, maar je kunt ze veel beter als een tussenstap zien. Een veel betere oplossing is dan ook die van het Voedingscentrum, een overheidsorgaan dat ons over ons eten informeert. Die lanceerden vandaag een via je mobiel te raadplegen website waarop je E-nummers en etiketinformatie kunt natrekken. De informatie is noodzakelijkerwijs kort en daardoor helaas soms nogal cryptisch - fijn om te weten dat een E-nummer natriumbicarbonaat en van biologische herkomst is, maar dan weet ik nóg niks - maar het is een begin. Je kunt met een beetje achtergrondkennis nu ín de winkel op een makkelijke manier kijken wat je koopt, voordat je het koopt.

Het beste logo is de streepjescode
Toch zijn we er daarmee nog niet. Mijn ideaal zou zijn: totale openheid. Verplicht voor alle producenten. Van mij mogen de logo's blijven, maar maak nu gewoon eens een voor telefoons geschikte internetsite waar je door het simpelweg inscannen van de streepjescode (technisch geen punt) kunt zien wat de herkomst is van het product dat je koopt. Waar komen de ingrediënten en het verpakkingsmateriaal vandaan, waar en wanneer en hoe is het product bewerkt, hoe en door wie is het vervoerd? Dit soort zogenaamde 'keteninformatie' die allang bekend bij supermarkten en hun leveranciers. Die is namelijk verplicht om mogelijk te maken dat een slechte partij komkommers snel uit de schappen gehaald kan worden. In principe zou de chef van je groenteafdeling nu al precies moeten kunnen vertellen waar je komkommer vandaan komt, net als dat je slager moet kunnen achterhalen bij welke boederij je speklapje heeft rondgehuppeld. Deze informatie hoeft alleen maar op een slimme manier toegankelijk gemaakt te worden. En als dat met patiëntgegevens en met burgerservicenummers kan, dan kan het ook met komkommers. Het zal vast niet gratis zijn, maar lost wel alle problemen rond voedselherkomst in één klap op. En iedereen kan dan zelf bepalen hoe ver hij gaat in zijn keuzes rond wat hij wel of niet koopt.

Naar strengere spijswetten
Wederom is het een tussenstap. Ik hoop natuurlijk dat uiteindelijk dan een substantiële groep consumenten, zonder de eeuwige tussenkomst van de Keuringsdienst van Waarden, KASSA of Consumentenbond, zijn politieke partij gaat wijzen op de bedenkelijke herkomst en productie van bepaalde producten. Want uiteindelijk moeten bepaalde zaken natuurlijk gewoon verboden worden. In de kern blijft het absurd dat je in de winkel geheel vrijwillig op basis van gebrekkige informatie mag kiezen tussen gezonde en ongezonde, milieuvriendelijke en milieu-onvriendelijke, eerlijke en oneerlijke producten. Zonder kennis en informatie kan er geen vrije keuze zijn. En zonder wetten blijven slechte producten gewoon goedkoop en alleen al daarom aantrekkelijk naast producten liggen waar we allemaal beter van worden in plaats van slechter.